تبلیغات محیطی دسته ای تبلیغات است شامل تمامی تابلوهای تبلیغاتی اعم از دیواری، پارچه ای، فلزی، رایانه ای، متحرک و منقوش بر وسایل نقلیه که در جهت معرفی یا تبلیغ کالا، خدمات و هر نوع فعالیتی که برای اطلاع رسانی و اعلان عمومی در سطح شهرها و… مورد استفاده و بهره برداری قرار می گیرد. ضوابط و مقررات تبلیغات محیطی در شهرهای مختلف ممکن است متغیر باشد و در شهر مشهد به شرح ذیل می باشد.
ماده واحده: به شهرداری مشهد مقدس اجازه داده می شود در راستای وظایف قانونی محوله، ضوابط و مقررات تبلیغات محیطی را در چهارچوب مطالعات طرح جامع ساماندهی تبلیغات شهری به شرح بندها و تبصره های زیر اجرا نماید:

فصل اول: تعاریف ضوابط و مقررات تبلیغات محیطی

۱- تابلو: پیکره یا سازه ای است که به نحوی از انحاء برای معرفی هر نوع کالا یا ارایه خدمات یا به منظور انتقال پیام مشخصی در محدوده و حریم شهر نصب و در معرض دید عموم قرار داده می شود؛ اعم از اینکه افقی، عمودی، مستقر بر روی بام یا نمای ساختمان، بدون پایه یا با پایه مستقل، متحرک، الکتریکی، نوشته بر روی پارچه، شیشه یا مانند اینها باشد.
۲- تابلوی شناسایی کسب: تابلوهایی است که فقط جنبه معرفی کسب و حرفه مالک را دارد و فاقد هر گونه نماد (آرم)، نام و نشانه ای از محصولات و کالاهای تجاری باشد.
۳- تابلوی تجاری: تابلوهایی است که دارای نماد (آرم)، نام و نشانه ای از محصولات و کالاهای تجاری داخلی یا خارجی باشد.
۴- تابلوی فرهنگی و ترافیکی: تابلوهایی است که فقط دارای جنبه آموزش شهروندی و اطلاع رسانی باشد.
۵- بیلبورد تبلیغاتی: تابلوهایی با سطح تبلیغ بیش از ۲۴ مترمربع که در فضاهای شهر نصب می شود.
۶- تابلوی کوچک مقیاس: تابلوهایی شامل تابلوهای کنار دیوار و بردهای دیواری که دارای پیکره دایم و ابعاد کوچکتر از ۲۴ مترمربع باشند.
۷- استند: تابلوهایی یک یا چند وجهی که سطح تبلیغ هر وجه آن حداکثر ۳ مترمربع است.
۸- تلویزیون: نمایشگر الکترونیکی به کار رفته برای تبلیغات شهری در روز یا شب است که صدا در آن وجود ندارد و پیام در قالب تصویر و گرافیک القاء می شود.
۹- تبلیغات ترسیمی:کلیه تبلیغات ترسیمی و نوشتاری که بر بدنه وسایل نقلیه انجام می شود.
۱۰- کمیته مکان یابی: کمیته ای متشکل از نمایندگان حوزه شهرسازی، فرهنگی، خدمات شهری، اداری مالی و کارشناسان مرتبط است که با مسئولیت معاون شهرسازی و معماری شهرداری مشهد تشکیل می شود.
۱۱- ساختمانهای مسکونی خاص: ساختمانهایی است که برابر قانون، برخی از کاربران اجازه فعالیت در آن را دارند.

فصل دوم:ضوابط و مقررات تبلیغات محیطی نصب تابلو

به استناد آرای هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در دادنامه های شماره ۲۴۱-۷/۶/۹۰، ۳۶۲- ۲۱/۵/۹۲، ۴۰۶ و ۴۰۷- ۳/۶/۸۷ و ۷۷۱- ۱۸/۱۰/۹۱ کلیه واحدهای صنفی، صنعتی، تولیدی، توزیعی، خدماتی، اداری، بانکها، مؤسسات مالی و اعتباری، صندوق های قرض الحسنه، شرکت ها، سازمان ها، ادارات دولتی، مؤسسات و دفاتر دولتی، عمومی، خصوصی و تعاونی ، مساجد، حسینیه ها، خیریه ها، مؤسسات غیر انتفاعی، مراکز نظامی و انتظامی و کلیه مؤسسات وابسته به آنها و همچنین مراکز علمی، پژوهشی، درمانی، بهداشتی و سایر موارد مشابه، تنها مجاز به نصب یک تابلوی شناسایی واحد متبوع به شرح بند ۲ فصل دوم بر سر در محل فعالیت بصورت رایگان در هر ممر می باشند.
۲- برای واحدهایی که ارتفاع آنها (کف تا زیر سقف) تا ۳ متر می باشد، عرض تابلوی شناسایی کسب با احتساب قاب (فریم) حداکثر یک متر و چهل سانتیمتر با طولی معادل ممر واحد صنفی (ضلعی از واحد ملکی که در حاشیه معبر قرار دارد) تعیین می شود، به طوری که حد بالای تابلو از سطح معبر از چهار متر و چهل سانتیمتر تجاوز ننماید. برای واحدهایی که ارتفاع آنها (کف تا زیر سقف) بیش از ۳ متر است، عرض تابلوی شناسایی کسب، دو متر با طولی معادل ممر واحد صنفی تعیین می شود، به طوری که حد بالای تابلو از سطح معبر از شش متر تجاوز ننماید. بدیهی است برای واحدهایی که از حروف برای شناسایی کسب استفاده می نمایند، محدوده نگارش حروف، تابع این ضوابط است.
تبصره ۱: برای مغازه های یک طبقه، تابلوی شناسایی نباید بالاتر از بام مغازه قرار گیرد و از حدود نما نباید تجاوز کند .
تبصره ۲: برای ساختمان های دو طبقه و بیشتر باید به گونه ای طراحی و نصب شود که مزاحم نما و پنجره های طبقه فوقانی نباشد.
تبصره ۳: در صورت نصب تابلو خارج از ضوابط مندرج در بند ۲ فصل دوم که قبل یا بعد از تاریخ مصوبه نصب شده باشد، شهرداری موظف است پس از اطلاع رسانی مناسب ضوابط نصب تابلو به مردم و اخطار ده روزه نسبت به جمع آوری اقدام و هزینه های آنرا طبق مصوبه شماره ۴۱۳/۹۰/۳/ش مورخ ۷/۲/۱۳۹۰ شورای اسلامی شهر مشهد مقدس از ذینفع متخلف دریافت نماید.
۳- در ساختمانهای تجاری، اداری و مسکونی خاص دارای دو طبقه و بیشتر، نصب تابلو شناسایی کاربران علاوه بر رعایت مقررات اعلام شده باید به صورت منظم و با ابعاد برابر در سقف (طول تابلو ۳ متر و عرض تابلو ۱٫۵ متر) خواهد بود به نحوی که کلیه تابلوهای نصب شده در هر طبقه با ابعاد برابر و در ردیف های واحد قرار گیرند. ابعاد و نقشه نصب تابلو در این قبیل ساختمانها به پیشنهاد مدیر ساختمان یا مالک و مالکین در صورت مالکیت در کل ساختمان به تصویب کمیته مکان یابی خواهد رسید و کمیته مکان یابی نیز میتواند طرح تیپ برای نصب تابلو در ساختمانهای مذکور در ابعاد مختلف تهیه و پس از تصویب در اختیار مالکین یا مدیران ساختمان جهت اجرا قرار دهد. در هر حال نصب تابلو در این ساختمانها باید طبق مصوبه کمیته مکان یابی باشد.
۴- مکان های مجاز استفاده از فضاهای تبلیغاتی (بیلبورد، تابلو، استند، تلویزیون و غیره) مطابق نظر کمیته مکان یابی تعیین می شود.
تبصره: نصب هرگونه تابلو اعم از شناسایی، تجاری، فرهنگی و غیره در معابر بدون تأیید کمیته مکان یابی، پشت بام ها یا عمود بر ساختمانها، بر روی درختان و عناصر طبیعی، جوی و کانال آب، روی تجهیزات، تأسیسات و مبلمان شهری مانند پست های برق، کیوسک تلفن، تیرها، جدول کنار معابر، پیاده روها، چراغهای برق، شیرهای آتش نشانی، علائم بزرگراه ها و همچنین دیوار نویسی ممنوع می باشد.
۵- استفاده از سطوح شیشه ای در تابلوها ممنوع است، مگر آنکه جنس آن از شیشه های نشکن بوده یا دارای شبکه محافظ داخلی باشد.
۶- نورپردازی تابلوها بر اساس استانداردهای ملی و زیست محیطی و ترافیکی بوده و نباید به گونه ای باشد که موجب اختلال ترافیکی، آزردگی و ایجاد مزاحمت برای همسایگان و منازل همجوار شود.
تبصره: شهرداری مشهد مقدس موظف است به منظور جلوگیری از ایجاد آلودگی نوری، نظام نامه نورپردازی کلیه واحدهای صنفی و مسکونی را ظرف مدت دو ماه تهیه و به شورای اسلامی شهر مشهد مقدس ارائه نماید.

فصل سوم :ضوابط و مقررات تابلوهای تبلیغات محیطی

با توجه به رایگان بودن تابلوهای شناسایی موضوع بندهای ۱ و ۲ فصل دوم، به منظور ساماندهی تابلوهای تبلیغاتی (تابلوها و بیلبوردها، تلویزیون ها و غیره) شهرداری مشهد به عنوان متولی اصلی و سازمان میادین میوه و تره بار و ساماندهی مشاغل شهری به عنوان کارگزار اجرایی برای اجرای مفاد این مصوبه تعیین تا نسبت به واگذاری امتیاز بهره برداری از فضای تبلیغی شهر اعم از عرصه و اعیان به صورت جزئی و کلی و برای مدت معین به اشخاص حقیقی یا حقوقی واجد صلاحیت و شرایط، در قبال دریافت عوارض اقدام نمایند.
۲- سازمانها و شرکتهای وابسته موظفند برنامه ریزی، سیاستگذاری، واگذاری، بهره برداری و صدور مجوز، عقد قرارداد و کلیه امور مرتبط با فضاهای تبلیغاتی اختصاصی سازمان متبوع خود را به کارگزار اجرایی مورد اشاره در بند ۱ فصل سوم واگذار کنند و از تاریخ ابلاغ مصوبه، مدیریت در حوزه تبلیغات در این سازمان ها و شرکت های شهرداری غیر از کارگزار اجرایی ممنوع است.
۳- نصب هرگونه تابلوی تبلیغاتی اعم از منصوب در املاک خصوصی و عمومی، پشت بام وغیره ممنوع بوده و در صورتی که اشخاص حقیقی و حقوقی نسبت به نصب تابلو بدون مجوز اقدام نمایند، سازمان میادین میوه و تره بار و ساماندهی مشاغل شهری پس از اخطار ده روزه و عدم جمع آوری تابلوی تبلیغاتی توسط مالک یا ذینفع، از زمان پایان مهلت اخطار تا زمان جمع آوری، عوارض معادل ۲۰ برابر عوارض سالانه مربوط، دریافت یا به حساب بدهی ملک منظور نماید.
۴- به منظور تشویق واحدهای صنفی در اجرای طرح ساماندهی تابلوهای صنوف و زیباسازی منظر شهری، به شهرداری مشهد مقدس اجازه داده می شود واحدهای صنفی که مطابق ضوابط طرح ساماندهی یا شرایط مصوبه و برابر برنامه زمانبندی مورد تأیید، اقدام نمایند را تا مدت یک سال از پرداخت بهای خدمات پسماند معاف نماید.
تبصره: شهرداری مشهد مقدس موظف است لایحه زیبا سازی تابلوهای مشاغل و صنوف (بطور نمونه) را حداکثر طی مدت ۲ ماه به شورای اسلامی شهر مقدس ارائه نماید.
۵- بجز پل های عابر پیاده، قراردادهای مشارکتی مجموعه شهرداری مربوط به ایجاد تأسیسات و تجهیزات شهری که هزینه آن از طریق ایجاد فضای تبلیغات در شهر پیش بینی شده است ممنوع است. در خصوص قراردادهای قبلی، شهرداری مشهد مقدس (سازمان یاد شده) می تواند سهم مشارکت کننده را از درآمدهای حاصل از این مصوبه در سطح شهر برداشت نماید تا فضاهای تبلیغاتی موجود در تملک شهرداری قرار گیرد.
تبصره۱: درآمد حاصل از تبلیغات پل های عابر پیاده تنها برای احداث پل های جدید، مکانیزاسیون پل های موجود و هزینه نگهداری پل ها توسط شهرداری هزینه می شود.
تبصره ۲: شهرداری مشهد مقدس موظف است در پایان هر سال کلیه فضاهای تبلیغاتی که امکان واگذاری برای تبلیغات به بخش خصوصی برای سال آتی دارد را به سازمان میادین میوه و تره بار و ساماندهی مشاغل شهری معرفی نماید و این سازمان پس از عقد قرارداد با هریک از بخش های شهرداری و مجموعه های وابسته از طریق فراخوان نسبت به در اختیار قرار دادن آن فضاها به بخش خصوصی اقدام و ۷۵% از درآمد حاصل را به آن بخش از شهرداری و مجموعه های وابسته بازگرداند و ۲۵% باقی مانده از محل درآمد حاصل بعنوان هزینه های انجام این کار در اختیار سازمان میادین قرار گیرد.
۶- عوارض فضاهای تبلیغاتی برای مدت یک سال عبارت از حاصل ضرب وسعت تابلو به متر مربع در ارزش معاملاتی املاک و K به شرح زیر می باشد:
۶-۱- K برای اجاره تابلو تبلیغاتی تجاری منصوب بر سر در واحدها، شناسایی کسب اماکن خدماتی، صنفی و غیره با مساحت بیش از حد مجاز، نمای ساختمان های در حال احداث یا کارگاه ۷ بوده و برای تابلوی تجاری تبلیغاتی یا شناسایی کسب منصوب بر سر در واحدها با ارتفاع بیش از ۶ متر از کف معبر، استندها، تابلوهای LED، تابلوهای منصوب بر بدنه مبلمان، تجهیزات شهری و ایستگاههای سیستم حمل و نقل، پمپ های سوخت ۲۰ می باشد.
۶-۲- K برای تابلوهای تبلیغاتی بزرگ و کوچک مقیاس، پل ها، پشت بام ها، بخش فوقانی ایستگاهها و مبلمان و تجهیزات شهری و همچنین بدنه ساختمان ها ۱۲۰ و برای تلویزیون و نمایشگرهای الکترونیکی در معبر و نمای ساختمان ۱۷۰ می باشد.
تبصره ۱: در خصوص نصب تابلو در مکانهای غیر مجاز تا زمان جمع آ وری توسط شهرداری، K معادل ۱۷۰ خواهد بود.
تبصره ۲: هر گونه استفاده از حروف غیر فارسی و اسامی غیر ملی در کلیه تابلوها، عوارض واحد مربوطه را دو برابر خواهد کرد همچنین تابلوهای تبلیغات برندهای خارجی می بایست عوارض ۵ برابر پرداخت نمایند.
۷- سازمان موضوع بند ۱ فصل سوم ضمن نظارت فنی بر نصب و استانداردسازی آنها موظف است عواید وصول شده از موضوع بند ۶ فصل سوم را پس از کسر ۲۵% (شامل ۲۰% بابت تامین هزینه های مستقیم اجرایی و ۵% بابت حق مدیریت و جبران هزینه های بالا سری سازمان) به حساب شهرداری مشهد مقدس واریز نماید.

فصل چهارم: سایر ضوابط و مقررات تبلیغات محیطی

۱-کلیه مجوزهایی که به واسطه این مصوبه صادر می گردد الزاماً می بایست در چارچوب طرح جامع نورپردازی و طرح جامع تبلیغات شهری بوده و در موارد خاص اختلافی و تفسیر آیین نامه مذکور به کمیته مکان یابی جهت اتخاذ تصمیم نهایی ارجاع گردد.
۲-شهرداری مشهد مقدس حداکثر طی مدت ۶ ماه لایحه جامع ضوابط و مقررات تبلیغات شهری را به شورای اسلامی شهر مشهد مقدس ارائه نماید.
۳- کمیته ای متشکل از نماینده کمیسیون خدمات شهری، بهداشت، سلامت و محیط زیست، نماینده کمیسیون فرهنگی، اجتماعی و زیارت، نماینده معاونت خدمات و محیط زیست شهری و نماینده معاونت فرهنگی و اجتماعی حداکثر طی مدت ۳ ماه نسبت به تعیین اصل و میزان قدرالسهم زمانی و مکانی تابلوهای تبلیغاتی اقدام نمایند.
۴- در راستای اجرای قانون عفاف و حجاب و رعایت قداست و معنویت شهر مشهد مقدس، شهرداری مشهد موظف است در قراردادهای واگذاری تابلوهای خویش به اشخاص حقیقی و حقوقی، رعایت مفاد قانون عفاف و حجاب را ضمن عقد، شرط نموده و موظف به رعایت مقررات و ضوابط بالا دستی می باشد.